W poniedziałek powietrze nad regionem rozgrzało się do 30 stopni Celsjusza. To najcieplejszy dzień w tym tygodniu. W kolejne dni trzeba się liczyć ze spadkiem temperatury o 5 do 8 spowodowane będzie przejściem przez region kolejnego frontu atmosferycznego z zachodu na wschód. Wtorek może nas przywitać deszczem i w ciągu dnia maksymalna temperatura wzrośnie „tylko” do 24-25 stopni. W środę przy północno-zachodnim wietrze będzie to zaledwie do 22-23 stopni. Za to we czwartek i piątek wartości na meteorologicznej skali wzrosną odpowiednio do 25 i 26-27. Sobotę możemy spodziewać się 23-24 stopni (i przelotnego deszczu), w niedzielę 24-25, a może nawet – według IMiGW - Mamy typowo polskie lato, bez ekstremów, ale niektóre noce i poranki będą rześkie – informuje synoptyk Rafał Maszewski, autor strony też może Cię zainteresowaćMiędzynarodowy spływ na Brdzie już w Bydgoszczy. Za kajakarzami 174 kilometryNa Kujawach i Pomorzu żar leje się z nieba. Czy naszemu regionowi grożą pożary?Mówiąc o rześkich nocach, synoptyk miał na myśli nawet 11-12 kresek powyżej zera we czwartek i piątek. W pozostałe dni będzie nieco cieplej – zwykle od 13 do 15. Najcieplejszą noc prognozuje z poniedziałku na wtorek – ok. 18 -19 nam ubywa- Niestety z opadami jest i będzie w naszym regionie kiepsko – zauważa Rafał opady tylko na chwilę poprawiły bilans wodny w przyrodzie. Wciąż mamy suszę hydrologiczną w południowo-zachodniej części Kujawsko-Pomorskiego na granicy z Wielkopolską. To zlewnia Noteci środkowej i Wełny, dopływów Warty. Susza hydrologiczna pogłębia się i zaczyna obejmować mazowiecką i kujawską Wisłę do Torunia i dalej. Niski stan notują wodowskazy we Włocławku (128 cm), w Toruniu (128 cm), bydgoskim Fordonie (134 cm) i Chełmnie (175).Dlatego już od wielu dni na największej polskiej rzece spod wody wyłania się coraz więcej piaszczystych łach. Niskie przepływy są na całej długości Drwęcy (na wodowskazie w Elgiszewie zaledwie 48 cm), w Zgłowiączce i Tążynie. Fenomen Brdy i WdyCo ciekawe - przepływające przez Bory Tucholskie Brda i Wda niosą średnią, a miejscami wysoką wodę. Wysoką wodę na Brdzie wskazuje np. wodowskaz w bydgoskiej Smukale (292 cm), a na Wdzie – w miejscowości Czarna Woda (294 cm). W centrum Bydgoszczy widać to gołym okiem. Uczestnicy zakończonego w niedzielę 66. Międzynarodowego Spływu Kajakowego na Brdzie im. Marii Okołów – Podhorskiej nie mogli się nadziwić, że w tym roku rzeka niesie tak dużo wody. Dzięki temu większość leżących w korycie Brdy drzew można było pokonać bez wychodzenia z Ten fenomen Brdy i Wdy wynika z tego faktu, że obie rzeki przepływają przez obszary sandrowe, piaszczyste i przez zwarte kompleksy leśne. Gdy pada deszcz, ten jest wchłaniany jak przez gąbkę, następuje infiltracja wody i jej magazynowanie. A potem, nawet gdy długo nie pada, ta woda jest oddawana rzece – wyjaśnia prof. Zygmunt Babiński, hydrolog z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. - Zauważmy, że urbanizacja nad obiema rzekami, pomijając samą Bydgoszcz u ujścia Brdy, jest minimalna. Nie mamy zatem popularnie mówiąc betonozy, która zdecydowanie przyspiesza spływ wody. Trzeba nam zatem te piękne tereny nad Brdą i Wdą chronić. Generalnie więc lasy stabilizują przepływ wody. Na przeciwnym, biegunie znajdują się rzeki pozbawione w większości otuliny leśnej, czego modelowym przykładem jest Wisła. Rabunkowa gospodarka prowadzona nad wielką rzeką zwłaszcza w okresie zaborów przyczyniła się w znacznym stopniu do wylesienia jej brzegów, co zdestabilizowało warunki wodne. Ale już – jak zauważa profesor Babiński - pokój toruński zawarty w roku 1466 otworzył Polsce drogę Wisłą do Bałtyku i zapoczątkował szybką wycinkę lasów, głównie na potrzeby rolnicze. To też może Cię zainteresowaćNad Kujawy i Pomorze nadciąga fala upałów. Kierowcy muszą się mieć na bacznościJak zachować się nad jeziorem w upalny dzień? Oto porady ratowników z regionuPodobną rolę jak sandr Brdy i Wdy, i Borów Tucholskich pełni Bagienna Dolina Drwęcy przed Brodnicą oraz otulina lasów Pojezierza Brodnickiego. To jednak za mało, aby wpłynąć na generalną sytuację na DrwęcyNasze lasy trochę odetchnęłyPo sobotnich opadach poprawiła się sytuacja zagrożenia pożarowego w naszych lasach, bo ściółka nabrała większej wilgotności. Zagrożenie w poszczególnych nadleśnictwach (jest ich 27) na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu zmalało z dużego na średnie lub małe. Zagrożenie średnie utrzymuje się w zachodniej części regionu, w nadleśnictwach Rytel, Tuchola, Bydgoszcz i ofertyMateriały promocyjne partnera
W każdym wydaniu miesięcznika Astronomia znajdziesz na 41 i 42 stronie aktualną mapę nieba wieczornego i porannego. Pozwoli Ci ona znaleźć na niebie poszczególne gwiazdozbiory a także planety widoczne gołym okiem. Są to mapy dla zupełnie początkujących do wstępnej nauki orientacji na niebie. 2. Cytuj. Piotr Brych.
Mapa Nieba widocznego w Polsce Wersja Eko (do wszelkiego rodzaju antyram bez listw wzmacniających)Papier: kreda błysk 170 gMAPA NIEBA WIDOCZNEGO W POLSCE to propozycja dla miłośników astronomii, pragnących ozdobić swój pokój lub obserwatorium efektownym plakatem, zawierającym odwzorowanie całego nocnego nieba oglądanego w ciągu roku z terenu Polski. Na arkuszu o rozmiarze 67 x 98 cm zawarto nie tylko ogromną mapę nieba, ale również fotografie 120 obiektów astronomicznych. Mapa zawiera widoczne w naszych szerokościach geograficznych, w całości lub częściowo, 64 gwiazdozbiory z ponad 3 tysiącami gwiazd dostrzegalnych gołym okiem (do 6 wielkości gwiazdowej). Jaśniejsze gwiazdy opisano powszechnie przyjętymi oznaczeniami literowymi lub liczbowymi, zaś przy najjaśniejszych zamieszczono również ich nazwy, w najczęściej używanej u nas wersji. Jaśniejszym tłem zaznaczono zarys Drogi Mlecznej, zaś niektóre gwiazdy połączono liniami ułatwiającymi zapamiętanie oraz odszukanie na niebie charakterystycznych kształtów gwiazdozbiorów. Dodatkowo na mapę naniesiono pozycje wszystkich obiektów z katalogu Messiera oraz wybranych obiektów katalogu NGC – przedstawionych na zdjęciach w dolnej części plakatu. MAPA stanowi znakomitą pomoc przy poznawaniu naszego nieba, nauce rozkładu gwiazdozbiorów, nazw gwiazd oraz położeń najciekawszych obiektów głębokiego kosmosu. Podyskutuj na forum: Tytuł oryginalny: „Plakat – Mapa Nieba” Autor: Marek Substyk Konsultacja: Jan Desselberger, Janusz Wiland ISBN: 978-83-932019-1-4 Wydawnictwo: AstroCD - Sylwia Substyk Format: B1 (671x976 mm), kolor, kreda błysk 170 g Cena detaliczna: 12,00 zł. Zobacz nasze inne produkty dla miłośników astronomii: Łączenie zamówień:
Poradnik Miłośnika Astronomii, Atlas Nieba 2000, Atlas Księżyca, Mapy Nieba 2000.0 oraz Obrotowa Mapa Nieba i Mapa Księżyca. A więc praktyczna książka, trzy atlasy wspomagające wykonywanie obserwacji astronomicznych oraz dwie praktyczne mapy do obserwacji Obrotowa Mapa Nieba oraz Mapa Księżyca. Dodatkowo w promocji książka "100
Widok: Lista Galeria Wszystkie 18 Prywatne 16 Firmowe 2 Wszystkie ogłoszenia Muzyka i Edukacja Używane książki sprzedam - - mapa nieba Literatura 11 Literatura 11 Książki naukowe 1 Książki naukowe 1 Poradniki i albumy 2 Poradniki i albumy 2 Pozostałe 4 Pozostałe 4 Pozostałe ogłoszenia Znaleziono 18 ogłoszeń Znaleziono 18 ogłoszeń Twoje ogłoszenie na górze listy? Wyróżnij! Felix J. Palma Mapa nieba Książki » Poradniki i albumy 25 zł Do negocjacji Tychy dzisiaj 15:13 Mapa Książki » Literatura 120 zł Wrocław, Krzyki wczoraj 22:16 Mapa nieba Eben Alexander Książki » Literatura 40 zł Warszawa, Ursynów wczoraj 14:42 Mapa Nieba - Felix J. Palma Książki » Literatura 10 zł Biała Podlaska 26 lip Książka "Mapa nieba" Eben Alexander - unikat Książki » Literatura 80 zł Łososina Dolna 26 lip Mapa nieba - Eben Alexander, Ptolemy Tompkins Książki » Literatura 65 zł Wadowice 25 lip Mapa nieba Eben Alexander Książki » Pozostałe 50 zł Głogów 24 lip Mapa nieba,Dowód Eben Alexander,Ptolemy Tompkins Książki » Literatura 120 zł Łódź, Bałuty 24 lip Atłas nieba+mapa nieba, przewodnik młodego astronoma , Książki » Pozostałe 19 zł Gdańsk, Matarnia 23 lip EBEN ALEXANDER Dowód & Mapa nieba Książki » Literatura 40 zł Przemyśl 22 lip MAPA NIEBA, życie po śmierci, Alexander, Tompkins, HIT! Książki » Literatura 119,90 zł Warszawa, Śródmieście 22 lip Ilustrowany atlas kosmosu - Couper, Henbest + Obrotowa mapa nieba Książki » Poradniki i albumy 30 zł Zabrze 18 lip Mapa nieba, harmonogram faz księżyca, mapa kraterów księżyca Książki » Pozostałe 89 zł Oborniki 17 lip Mapa czasu Mapa nieba Felix J. Palma Książki » Literatura 99 zł Starachowice 17 lip Astronomia - Mapa Nieba z NRD 1983 rok Książki » Książki naukowe 12,50 zł Kraków, Bronowice 17 lip Felix J. Palma Mapa nieba Książki » Literatura 20 zł Legnica 14 lip Atlas Nieba. mapy, mity i odkrycia. Edward Brooke-Hitching Książki » Pozostałe 45 zł Wrocław, Krzyki 11 lip Trylogia wiktoriańska Mapa nieba - Félix J. Palma Książki » Literatura 8 zł Wołczyn 9 lip Czy chcesz zapisać aktualne kryteria wyszukiwania? Zapisz wyszukiwanie Zobacz zapisane
89,00 zł - porównanie do ceny sugerowanej przez wydawcę. 4,6. Mapy nieba. Podróż wśród gwiazdozbiorów. Percivaldi Elena. Książki | okładka twarda, wyd. 10.2019. Wysyłka w 1 dzień rob. Odbiór w salonie 0 zł.
Dostępność: Dostępny Czas wysyłki: natychmiast Stan magazynowy: Kod EAN: 978-83-932019-1-4 Stan produktu: Nowy Waga: 0,11 kg Opis produktu Recenzje produktu (0) Mapa Nieba widocznego w Polsce to propozycja dla miłośników astronomii, pragnących ozdobić swój pokój lub obserwatorium efektownym plakatem, zawierającym odwzorowanie całego nocnego nieba oglądanego w ciągu roku z terenu Polski. Na arkuszu o rozmiarze 67 x 98 cm zawarto nie tylko ogromną mapę nieba, ale również fotografie 120 obiektów astronomicznych. Mapa zawiera widoczne w naszych szerokościach geograficznych, w całości lub częściowo, 64 gwiazdozbiory z ponad 3 tysiącami gwiazd dostrzegalnych gołym okiem (do 6 wielkości gwiazdowej). Jaśniejsze gwiazdy opisano powszechnie przyjętymi oznaczeniami literowymi lub liczbowymi, zaś przy najjaśniejszych zamieszczono również ich nazwy, w najczęściej używanej u nas wersji. Jaśniejszym tłem zaznaczono zarys Drogi Mlecznej, zaś niektóre gwiazdy połączono liniami ułatwiającymi zapamiętanie oraz odszukanie na niebie charakterystycznych kształtów gwiazdozbiorów. Dodatkowo na mapę naniesiono pozycje wszystkich obiektów z katalogu Messiera oraz wybranych obiektów katalogu NGC – przedstawionych na zdjęciach w dolnej części plakatu. Mapa stanowi znakomitą pomoc przy poznawaniu naszego nieba, nauce rozkładu gwiazdozbiorów, nazw gwiazd oraz położeń najciekawszych obiektów głębokiego kosmosu. Szczegóły publikacji Autor: Marek Substyk Konsultacja: Jan Desselberger, Janusz Wiland ISBN: 978-83-932019-1-4 Wydawnictwo: AstroCD, Sylwia Substyk, Chorzów 2011 Format: B1 (671x976 mm), kolor, kreda 260 g. Nikt jeszcze nie napisał recenzji do tego produktu. Bądź pierwszy i napisz recenzję. Tylko zarejestrowani klienci mogą pisać recenzje do produktów. Jeżeli posiadasz konto w naszym sklepie zaloguj się na nie, jeżeli ni
Informacje o Mapa Nieba dla dzieci ścienna magnetyczna - 10935027240 w archiwum Allegro. Data zakończenia 2022-06-30 - cena 547,99 zł
Gdzie jest burza w Polsce? Sprawdź nasz artykuł, w którym znajdziesz aktualne informacje prosto z Facebooka. Śledzimy popularne profile na Facebooku, które zajmują się tematyką burzową. Dzięki temu możesz dowiedzieć się, gdzie aktualnie może grzmieć w naszym kraju. Sprawdź pogodę burzową w to bardzo częste zjawisko, które pojawia się w Polsce i może wyrządzić wiele szkód. Dlatego warto śledzić informacje o burzowej pogodzie, aby odpowiednio się do niej przygotować. Sprawdzaj razem z nami nowe wiadomości o burzach w Polsce. Może będzie ona w twojej okolicy? Aktualna pogoda burzowa w Polsce - 30 lipca 2017 Równo 5 lat temu ścigaliśmy się z izolowanym układem wielokomórkowym. Gwieździste niebo, wielki rosnący Cumulonimbus po zachodzie słońca, stroboskopy w postaci błysków na całej chmurze i tak do północy ⚡⚡⚡ To był przekozacki widok 😍 Wspominka poniżej ⬇️ Grochowiec, powiat sępoleński ( 📸Podkarpackie rozbudowany klaster burzowySOBOTA Z NIEBEZPIECZNYMI SUMAMI OPADOWYMI I BURZAMI Witajcie! W dniu dzisiejszym oczekujemy rozwoju burz głownie w naszym regionie. Towarzyszyć im będą miejscami ulewne opady deszczu z gradem i lokalnie silniejszymi porywami wiatru. Jak do tego dojdzie, opiszę pokrótce. Z południa dociera do Polski dość płytki ale aktywny niż atmosferyczny, który wymusza wznoszenie powietrza tworząc dobre środowisko niestabilnego powietrza i tworzeniu się burzna południu kraju (CAPE wyniesie do ok 800-1000 J/kg. Z południowo - zachodniej części kontynentu będą napływać wilgotne i ciepłe masy powietrza. W tej chwili wilgotność powietrza w Krakowie wynosi 65 % a Punkt Rosy 17 stopni C. Dlatego na zewnątrz możemy odczuć dość parne i ''lepkie'' powietrze. Warunki kinematyczne: Ścinanie pionowe wiatru na poziomie 1-8 km wyniesie ok 20m/s, wystąpi też silniejsza konwergencja wiatru w dolnych 2 km troposfery, potencja-ł rotacji chmury SRH wyniesie u nas ok 150-200 m2. Bliska obecność niżu przyczyni sie do silnego wznoszenia ciepłego powietrza i tworzeniu dobrze zorganizowanych burz, w tym superkomórek burzowych i multikomórek o dość długim czasie trwania. Z uwagi na ich wolne przemieszczanie się i wysokie nasycenie pary wodnej, będą bardzo wydajne opadowo! Te burze miejscami mogą być niemal stacjonarne. Pojawiać się mogą przez całe popołudnie, aż do godzin wieczornych. Zatem największym zagrożeniem z ich strony będą ulewne, miejscami nawalne opady deszczu. Realne wartości mogą przekroczyć 40-90 milimetrów, a nawet powyżej 100mm! Powodować to może powodzie błyskawiczne, lokalne podtopienia. Burzom towarzyszyć mają punktowe, silniejsze porywy wiatru 80-90 km/h, oraz niewielkie opady gradu. Mogą się pojawić trąby powietrzne, jednak szansa na ich powstanie jest niska. W górach burze przechodzić będą gwałtowniej. Ostrzegamy, aby nie wybierać się dzis na wycieczki! źródła: łowcyburz, icm meteo, wxcharts, estofex,W zachodniej części pasma gór Sanocko-Turczańskich, sieć detekcji notuje pierwsze wyładowania. Wschodnia część regionu przy większej ilości słońca ma większe szanse na rozwój zjawisk konwekcyjnychNa Dolnym Śląsku mamy już pierwszy stan ostrzegawczy. W ciągu nadchodzących godzin sytuacja hydrologiczna będzie się raz kolejny rzeczywistość zweryfikowała dokładność wiązek modeli prognostycznych. Aktualnie najgroźniejsza sytuacja będzie występować w zachodniej Polsce, a nasz region znajdzie się w większym niż było to oczekiwane wycinku ciepłego i niestabilnego powietrza. Niemniej jednak burze nadal będą stanowić spore zagrożenie i nie należy ich lekceważyć. Pojawiają się już pierwsze wyładowania, a w najbliższych godzinach będzie ich więcej. Grafika: południowych krańców regionu zaczynają docierać już pierwsze słabe opady🌧️Z upływem kolejnych godzin chmur, jak i opadów stopniowo będzie przybywać💧 👉Od godzin nocnych do poniedziałkowego poranka opady miejscami będą dość intensywne, długotrwałe z krótszymi przerwami. Miejscami należy spodziewać sum opadów powyżej 50 mm💦 Ostatnia chwila by na niedzielę wyciągnąć parasole☔i przeciwdeszczowe kurtki🧥 Źródło animacji: #pogoda #Warmia #Mazury #lipiec2022 #nielato2022[Aktualizacja 13:10] Obecnie najintensywniejsze opady deszczu występują w woj. Dolnośląskim, Śląskim oraz Lubuskim. Natężenie opadów osiąga tam przeważnie 2-5mm/h. Na Górnym Śląsku występują lokalne burze, podczas których natężenie opadów osiąga nawet 10-20mm/h. Opady powoli kierują się w kierunku północnym. Najprawdopodobniej zatrzymają się one na wysokości woj. Dolnośląskiego, Opolskiego, Śląskiego, Wielkopolskiego, Łódzkiego i Kujawsko-pomorskiego, przynosząc tam największe sumy opadowe przekraczające nawet 100mm. Na południowym zachodzie i w centrum kraju sumy opadowe osiągają już 20-30mm deszczu. Jest to niestety dopiero początek deszczowej aury. W ciągu nadchodzących godzin prognozuje się tu występowanie kolejnych intensywnych opadów aktywna elektrycznie burza nad Gorcami, widok z Nowej Białej na film z wczorajszej mocno aktywnej elektrycznie burzy przechodzącej nad Orawą oraz Gorcami. Materiał godny uwagi! Polecane ofertyMateriały promocyjne partnera
Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie – Obserwatorium Astronomiczne na Suhorze, Fundacja Bieszczadzka, Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego, Fundacja Przyroda Karpat, Zespół Szkół w Lutowiskach. Obszar CN-005: Ostoja Ciemnego Nieba Lokalizacja: sołectwa Izdebno oraz Chalin w gminie Sieraków, powiat międzychodzki, woj. wielkopolskie.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) ogłosiło Polską Mapę Infrastruktury Badawczej. Broszura ta zawiera opisy 70 najlepszych infrastruktur badawczych wybranych spośród nadesłanych zgłoszeń. Spośród nich 10% należy do astronomii. 2 października 2020 r. MNiSW zaprezentowało broszurę, która zawiera opisy 70 najlepszych infrastruktur badawczych wybranych spośród nadesłanych zgłoszeń. Nabór wniosków o wpisanie infrastruktury badawczej na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej został ogłoszony w czerwcu 2019 r. Wpłynęło wówczas aż 146 spełniających wymogi formalne wniosków, z których każdy został poddany ocenie merytorycznej przez Zespół doradczy do spraw Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej oraz dwóch ekspertów zewnętrznych – krajowego i zagranicznego. Łącznie w procesie oceny zgłoszonych infrastruktur badawczych wzięło udział blisko 160 recenzentów. - Dla doskonałości badań naukowych kluczowe znaczenie mają dwa elementy – odpowiedni kapitał ludzki oraz nowoczesna infrastruktura badawcza. Ten drugi element jest podwójnie ważny, gdyż bez niego nie jest możliwe kształcenie na odpowiednim poziomie przyszłych kadr naukowych i naukowo-technicznych. Duże, strategiczne infrastruktury badawcze skupiają wokół siebie najlepszych badaczy oraz innowacyjne przedsiębiorstwa, co umożliwia rozwój gospodarczy oraz wzrost kapitału społecznego kraju. Posiadanie doskonałych laboratoriów, stosujących najwyższe standardy badań oraz kształcenia, stanowi zatem rozwojową konieczność dla każdego kraju. Polska Mapa Infrastruktury Badawczej jest narzędziem, które ma nam (administracji i środowisku naukowemu) ułatwić rozwój takich laboratoriów. – powiedział minister nauki i szkolnictwa wyższego Wojciech Murdzek. Oceny wniosków dokonano według ustawowych kryteriów, z uwzględnieniem następujących wag: unikatowość infrastruktury w skali krajowej i międzynarodowej – 20%; potencjał instytucjonalny oraz kadrowy wnioskodawcy – 18%; stopień zainteresowania infrastrukturą ze strony krajowego i międzynarodowego środowiska naukowego i przedsiębiorców – 15%; zasadność kosztów związanych z infrastrukturą – 15%; zgodność celów i założeń infrastruktury z krajowymi i międzynarodowymi politykami w zakresie badań naukowych, rozwoju i innowacji – 12%; perspektywa powstania infrastruktury we współpracy międzynarodowej – 12%; możliwość powstania infrastruktury w perspektywie krótko- i średniookresowej – 8%. Końcową ocenę wniosków ustalono po zsumowaniu 60% oceny ważonej przyznanej przez Zespół doradczy oraz 40% średniej arytmetycznej ocen ważonych przyznanych przez ekspertów zewnętrznych. Następnie Zespół doradczy przedłożył Ministrowi Nauki i Szkolnictwa Wyższego rekomendacje w sprawie wpisania 65 najwyżej ocenionych przedsięwzięć na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej. Minister, przychylając się do rekomendacji Zespołu, podjął jednocześnie decyzję o umieszczeniu na Mapie 5 dodatkowych projektów, w odniesieniu do których istnieją międzynarodowe zobowiązania Rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Te infrastruktury to: CLARIN – Wspólne Zasoby Język i Infrastruktura Technologiczna, Cyfrowa Infrastruktura Badawcza dla Humanistyki i Nauk o Sztuce DARIAH-PL, FAIR – Ośrodek Badań Antyprotonami i Jonami, Infrastruktura Obrazowania Biologicznego i Biomedycznego – Bio-Imaging Poland (BIPol), POL-OPENSCREEN – Polska Platforma Infrastruktury Skriningowej dla Chemii Biologicznej. Polska Mapa Infrastruktury Badawczej zawiera 70 przedsięwzięć podzielonych, wzorem klasyfikacji stosowanej przez Europejskie Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych, według sześciu obszarów badań, tj.: nauki techniczne i energetyka (14 projektów); nauki o Ziemi i środowisku (5 projektów); nauki biologiczno-medyczne i rolnicze (16 projektów); nauki fizyczne i inżynieryjne (23 projekty); nauki społeczne i humanistyczne (6 projektów) cyfrowe infrastruktury badawcze (6 projektów). Spośród infrastruktur badawczych wpisanych na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej 40 stanowią infrastruktury krajowe, 30 z nich ma natomiast wymiar międzynarodowy. Projekty astronomiczne znalazły się w obszarze badań „Nauki fizyczne i inżynieryjne. Jest to aż 7 projektów na 23 w tym dziale i aż 10% spośród wszystkich zgłoszonych i przyjętych do realizacji. W kolejności alfabetycznej są to: Cherenkov Telescope Array (CTA) Hyper-Kamiokande POLFAR – Radiointerferometr o Niskiej Częstotliwości. Rozwój Systemu: LOFAR Polski System Satelitarny UV – UVSat Stacja Europejskiej Sieci Interferometrii Wielkobazowej (VLBI) na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu Vera C. Rubin Observatory (poprzednia nazwa: The Large Synoptic Survey Telescope) Virgo – Obserwatorium Fal Grawitacyjnych Cherenkov Telescope Array (CTA) - projekt z sukcesem zgłoszony na Mapę Drogową ESFRI przez Polskę, jest wielkim międzynarodowym projektem naukowym z dziedziny astrofizyki wysokich energii. Bazując na doświadczeniach obecnie działających obserwatoriów MAGIC i VERITAS, opracowano plany budowy CTA, pozwalające na zwiększenie czułości pomiarów o około rząd wielkości w znacznie szerszym niż dotychczas zakresie energii, rozciągającym się już od 20 gigaelektronowoltów i sięgającym do najwyższych obserwowanych energii promieniowania gamma rzędu 30 teraelektronowoltów. Wykorzystywaną w CTA zasadą pomiaru jest rejestracja przez sieć optycznych teleskopów promieniowania Czerenkowa atmosferycznych kaskad cząstek generowanych przez docierające do Ziemi kosmiczne fotony gamma. W takich sieciach mają być stosowane teleskopy trzech rozmiarów o średnicach zwierciadeł 4 m „małe teleskopy”, 12 m „średnie” oraz 23 m „duże”. Cała infrastruktura Cherenkov Telescope Array Observatory (CTAO) będzie się składała z dwóch obserwatoriów, pozwalających badać obiekty i zjawiska na całym niebie. Obserwatorium południowe zostanie utworzone na terenach ESO w Chile, a obserwatorium północne na wyspie La Palma w Hiszpanii. W skład infrastruktury wejdzie też centrala zarządzająca w Bolonii oraz centrum analizy danych w DESY Zeuten pod Berlinem. Chociaż w prace projektu CTA są zaangażowane zespoły naukowe i techniczne z ponad 30 państw świata i z pięciu kontynentów, to wiodącą w nim rolę odgrywają państwa europejskie. W Polsce w prace zaangażowanych jest 13 instytucji naukowych, które współpracują w ramach Polskiego Konsorcjum projektu „Cherenkov Telescope Array”. Podmioty zaangażowane: 1. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie – Wnioskodawca; 2. Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN; 3. Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN; 4. Centrum Badań Kosmicznych PAN; 5. Uniwersytet Warszawski; 6. Uniwersytet Łódzki; 7. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 8. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; 9. Uniwersytet Zielonogórski; 10. Narodowe Centrum Badań Jądrowych; 11. Politechnika Warszawska oraz 12. Uniwersytet w Białymstoku. Hyper-Kamiokande będzie podziemnym wodnym detektorem wykorzystującym zjawisko Czerenkowa, dzięki czemu będzie można obserwować wytworzone przez neutrina cząstki naładowane oraz wyznaczać zarówno punkt ich powstania, jak i energie. Detektor będzie prawie 10-krotnie większy niż obecnie działający eksperyment Super-Kamiokande. Ogromne rozmiary zbiornika: wysokość 60 m i średnica 74 m, pozwolą na zgromadzenie w nim 258 tysięcy ton ultra-czystej wody i wykonywanie pomiarów z nie-spotykaną dotąd czułością. Jego charakterystyczną cechą jest prosta zasada działania, polegająca na rejestracji światła produkowanego w czystej wodzie przez ponad 20 tys. dużych jednorodnych oraz 5 tys. złożonych detektorów światła (fotopowielaczy) zainstalowanych na ścianach zbiornika. Detektor Hyper-Kamiokande będzie zbudowany w Japonii, w kopalni Tochibora, ok. 300 km od kompleksu badawczego J-PARC w Tokai, gdzie działa akcelerator pro-tonów służący do produkcji wiązki neutrin. Detektor będzie umieszczony na głębokości 650 m pod powierzchnią Ziemi dla osłony przed promieniowaniem kosmicznym, co w połączeniu z jego rozmiarami jest wyzwaniem stojącym przez fizykami i inżynierami. W eksperymencie zostanie wykorzystany także zestaw dwóch bliskich detektorów, który jest niezbędny do precyzyjnego określenia parametrów wiązki neutrin. Zmodernizowany zostanie obecny detektor bliski oraz powstanie nowy wodny detektor po-średni wykorzystujący, podobnie jak daleki detektor, promieniowanie Czerenkowa. Uruchomienie Hyper-Kamiokande jest planowane w drugiej połowie tej dekady. Podmioty zaangażowane: 1. Narodowe Centrum Badań Jądrowych – Wnioskodawca; 2. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; 3. Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN; 4. Politechnika Warszawska; 5. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; 6. Uniwersytet Śląski w Katowicach; 7. Uniwersytet Warszawski oraz 8. Uniwersytet Wrocławski. POLFAR - przedmiotem projektu jest udział w rozwoju i użytkowaniu europejskiego interferometru radiowego LOw Frequency ARray (LO-FAR) – instrumentu pracującego w zakresie częstotliwości 10–240 MHz, składającego się z kilkudziesięciu stacji rozmieszczonych w zachodniej i środkowej Europie. Obecnie system tworzą 52 stacje zlokalizowane w różnych miejscach Europy. 38 stacji znajduje się w Niderlandach, 6 w Niemczech, 3 w Polsce, po jednej w Szwecji, Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii i na Łotwie. W Polsce trzech członków konsorcjum POLFARO – UWM, UJ i CBK PAN – wybudowało i obecnie zarządza stacjami LOFAR, odpowiednio: w okolicy Olsztyna (Bałdy), Krakowa (Łazy) i Poznania (Borówiec). Wszystkie europejskie stacje pracują wspólnie jako jeden instrument obserwacyjny skupiony w International LOFAR Telescope (ILT). LOFAR pozwala obecnie prowadzić badania w zakresie bardzo niskich częstotliwości, w zakresie widma elektromagnetycznego najsłabiej dotychczas zbadanego przez radioastronomów. W związku z sukcesem naukowym i organizacyjnym systemu LOFAR europejskie konsorcjum ILT, którego członkiem od 2015 r. jest również Polska, realizuje obecnie program dalszego rozwoju tego systemu – LOFAR Głównym celem modernizacji będzie utrzymanie pozycji najlepszego na świecie wielkobazowego interferometru radiowego niskich częstotliwości przynajmniej przez najbliższą dekadę. Rozwój ten przede wszystkim ma na celu zwiększenie możliwości obserwacyjnych systemu, jak również znaczne ulepszenie procesu pozyskiwania i opracowania obserwacji radioastronomicznych. Podmioty zaangażowane:1. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie – Wnioskodawca; 2. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; 3. Centrum Badań Kosmicznych PAN; 4. Instytut Chemii Bioorganicznej PAN – Poznańskie Centrum Superkomputerowo Sieciowe; 5. Uniwersytet Zielonogórski; 6. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; 7. Centrum Astronomiczne im Mikołaja Kopernika PAN; 8. Uniwersytet Szczeciński; oraz 9. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Polski system satelitarny UV – UVSat to projekt, który umożliwi budowę polskimi siłami zaawansowanych technologicznie satelitów naukowych. Podstawowym celem proponowanego projektu jest zbadanie możliwości pozyskiwania danych astronomicznych w zakresie ultrafioletowym (UV) zarówno fotometrycznie, jak i spektroskopowo. Ultra-fiolet jest obszarem widmowym, w którym silnie promieniują gorące gwiazdy i akreujące materię obiekty zwarte, gwiazdowej lub galaktycznej natury. Określają one chemiczną ewolucję Wszechświata i stanowią najpotężniejsze źródła energii we Wszechświecie. Ich promieniowanie UV przewyższa znacz-nie promieniowanie widzialne, jednak wobec absorpcji atmosferycznej może być obserwowane tylko z kosmosu. Podstawowym celem praktycznym projektu jest wypracowanie polskiej specjalności w zakresie badań kosmicznych w oparciu o krajowy potencjał naukowy i przemysłowy, np. w zakresie podsystemów satelity: zasilania, termicznej kontroli, komputera pokładowego, pamięci pokładowej, orientacji satelity na orbicie (AOCS), optyki instrumentalnej, struktury mechanicznej, kontroli misji, czy segmentu naziemnego (Stacja Naziemna Kontroli Lotów). Podmioty zaangażowane: 1. Centrum Astronomiczne im Mikołaja Kopernika PAN – Wnioskodawca; 2. Centrum Badań Kosmicznych PAN; 3. Creotech Instruments 4. Uniwersytet Wrocławski. Stacja Europejskiej Sieci Interferometrii Wielkobazowej (VLBI) na UMK posiada w pełni sterowany radioteleskop z paraboloidalnym lustrem o średnicy 32 metrów. Jego kriogeniczne, tj. chłodzone do temperatur rzędu kilkunastu kelwinów, a przez to super-czułe, systemy odbiorcze pracują w pięciu pasmach częstotliwościowych używanych w radioastronomii: 5, 6, 12 i 22 GHz. Jest to jedna z największych infrastruktur do pro-wadzenia podstawowych badań naukowych w Polsce. Funkcjonowanie 32-metrowego radioteleskopu UMK w ramach Europejskiej Sieci VLBI (EVN) jest koniecznością wynikającą z fundamentalnego ograniczenia wszystkich radioteleskopów polegającego na tym, że – w przeciwieństwie do teleskopów optycznych – działając autonomicznie, nie są one w stanie dostarczać ostrych obrazów obiektów astronomicznych. Jest to bezpośrednia konsekwencja ich niewielkiej rozdzielczości kątowej, ta zaś wynika ze względnie niskiego stosunku średnicy lustra typowego radioteleskopu do długości odbieranych przezeń fal. Z reguły jest on rzędu około tysiąca, podczas gdy w największych teleskopach optycznych ów stosunek może osiągać rząd nawet kilkunastu milionów. Ten mankament radio-teleskopów można jednak usunąć poprzez łączenie ich w sieć tak, aby pary elementów owej sieci stały się interferometrami – stąd nazwa tej metody. Kątowa zdolność rozdzielcza całej sieci może wówczas sięgać nawet tysięcznych części sekundy kątowej. Taka rozdzielczość nie jest dostępna w żadnej innej technice obserwacyjnej współczesnej astronomii. Podmioty zaangażowane: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Vera C. Rubin Observatory to projekt, który zakłada budowę teleskopu o średnicy lustra 8,4 m i nowatorskiej konstrukcji, zdolnego do głębokich, szerokokątnych obserwacji synoptycznych całego nieba. Podstawowym celem projektu jest przeprowadzenie wielkiego przeglądu nieba – Legacy Survey of Space and Time (LSST). Pierwsze światło teleskopu spodziewane jest w 2021 roku. Obserwatorium jest zlokalizowane na górze Cerro Pachón w Chile. Celem Rubin Observatory jest przeprowadzenie 10-letniego przeglądu nieba, który obejmie 200 petabajtów obrazów i innych danych, dotyczących 37 mld gwiazd, galaktyk i obiektów Układu Słonecznego. Celem naukowym projektu jest odpowiedź na najbardziej palące pytania dotyczące struktury i ewolucji Wszechświata i znajdujących się w nim obiektów, w szczególności o naturę ciemnej materii i ciemnej energii; potencjalnie niebezpieczne asteroidy i odległe obszary Układu Słonecznego; zmienne obiekty astronomiczne; powstanie i strukturę Drogi Observatory poprowadzi głębokie obserwacje na bezprecedensowo dużym obszarze nieba – podstawowy przegląd obejmie 18000. stopni kwadratowych; konstrukcja teleskopu umożliwi uzyskiwanie obrazów każdej części widocznego nieba co kilka nocy. Obserwacje prowadzone w tym trybie pozwolą na stworzenie katalogów astronomicznych tysiące razy większych niż kiedykolwiek wcześniej opracowane. Ru-bin Observatory i przegląd LSST jest projektem finansowanym przede wszystkim przez amerykańskie agencje (National Science Foundation – NSF, the Department of Energy – DOE), a także fundusze prywatne, ale z długą listą międzynarodowych udziałowców, na której znajduje się również Polska. Podmioty zaangażowane: Narodowe Centrum Badań Jądrowych. Virgo to wielkoskalowa infrastruktura badawcza, którą stanowi interferometryczny detektor fal grawitacyjnych o ramionach długości 3 km, zbudowany przez Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS, Francja) oraz Istituto Nazionale di Fisica Nucleare (INFN, Włochy). Detektor znajduje się niedaleko Pizy we Włoszech. Koszt budowy wyniósł około 150 mln euro. Do udziału w projekcie i rozbudowie detektora dołączyły zespoły z innych krajów europejskich, między innymi z Polski. Virgo ściśle współpracuje z amerykańskim projektem LIGO, który dysponuje dwoma dużymi detektorami fal grawitacyjnych o ramionach długości 4 km. Na mocy porozumienia podpisanego pomiędzy projektami LIGO i Virgo analiza danych pro-wadzona jest przez wspólne dla obu projektów grupy badawcze. Członkowie Polskiego Konsorcjum Projektu Virgo mają zatem pełen dostęp do działającej w skali globalnej unikatowej infrastruktury LIGO-Virgo o wartości około 1 mld dolarów amerykańskich, co oznacza nielimitowany dostęp do danych zbieranych przez detektory. Obecnie projekt Virgo składa się z 28 grup badawczych, w których skład wchodzi ponad 500 naukowców z około 100 instytutów z Włoch, Francji, Niderlandów, Polski, Węgier, Hiszpanii, Niemiec i Belgii. Podmioty zaangażowane: 1. Instytut Matematyczny PAN – Wnioskodawca; 2. Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN; 3. Narodowe Centrum Badań Jądrowych; 4. Uniwersytet w Białymstoku; 5. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; 6. Uniwersytet Warszawski; 7. Uniwersytet Zielonogórski oraz 8. Paweł Chuchmała Smart Instruments, Wrocław. Pod linkiem można zapoznać się z całą broszurą Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej oraz przeczytać więcej informacji o projektach, w tym oferty i znaczenie tych projektów. Źródło: MNiSW Oprac. Paweł Z. Grochowalski
. ekq68wg4fl.pages.dev/616ekq68wg4fl.pages.dev/202ekq68wg4fl.pages.dev/423ekq68wg4fl.pages.dev/251ekq68wg4fl.pages.dev/769ekq68wg4fl.pages.dev/437ekq68wg4fl.pages.dev/453ekq68wg4fl.pages.dev/655ekq68wg4fl.pages.dev/829ekq68wg4fl.pages.dev/904ekq68wg4fl.pages.dev/805ekq68wg4fl.pages.dev/240ekq68wg4fl.pages.dev/818ekq68wg4fl.pages.dev/140ekq68wg4fl.pages.dev/793
mapa nieba widocznego w polsce
